چهارشنبه 28ام شهريور 1403
اصرار بر امتحانات سخت‌گیرانه و بی‌روح؛ برچسب‌زنی یادگیرندگان براساس نمره و نادیده‌گرفتن تفاوت‌های روانی، خانوادگی و اجتماعی یادگیرندگان، ناکارآمدی مدل آموزشی نمره‌محور را به دنبال آورده است. اکنون لازم است در جهت ایجاد آرامش روانی برای خانواده‌ها و یادگیرندگان و همچنین رشد مهارت‌های کلیدی آینده‌محور (خلاقیت، ارتباط، یادگیری مادام‌العمر) رویکردی نوین، انسانی و اثربخش در حوزه ارزشیابی و یادگیری اتخاذ شود.
در این رویکرد، تمرکز اصلی از «ارزشیابی صرفاً عددی» به سمت «ارزشیابی فرآیندمحور، خلاق و متناسب با توانمندی‌های فردی یادگیرنده» تغییر می‌یابد این راهکارها نه‌تنها برای دانش‌آموزان مدرسه‌ای، بلکه برای دانشجویان دانشگاهی و یادگیرندگان مهارتی در مؤسسات آموزشی نیز قابل اجرا و بومی‌سازی است: راهکارهایی با بازخوردهای مثبت، کاربردی و انسانی؛ انعطاف‌پذیری در شیوه ارائه تکلیف یا پروژه و توسعه نقش معلم به‌عنوان تسهیل‌گر یادگیری، نه صرفاً ممتحن.
با هم هفت راهکار برای پایان امتحانات نمره‌محور را بررسی می‌کنیم:
پرونده پیشرفت
شرح: هر یادگیرنده (اعم از دانش‌آموز یا دانشجو) یک پوشه مستندات یادگیری شامل فعالیت‌های خلاق، پروژه‌ها، گزارش‌های روزانه، بازخوردهای دریافت‌شده و دستاوردهای فردی را در طول ترم ثبت و نگهداری می‌کند.
مزایا: ارتقای خودارزیابی، تعهد به یادگیری، حذف اضطراب امتحان.
ابزار: فایل‌های دیجیتال، دفاتر شخصی یا پلتفرم‌های آموزشی گوگل کلسروم.
ارزشیابی توصیفی و کیفی
شرح: به جای نمره، بازخوردهای دقیق، شخصی‌سازی‌شده و راهبردی درباره عملکرد ارائه می‌شود.
کاربرد: برای دانشجویان و دانش‌آموزان دوره‌های نظری و مهارتی، این روش موجب فهم عمیق‌تر و انگیزش درونی می‌شود.
مثال: «در تحلیل نهایی‌ات دیدگاه خلاقی داری؛ اگر منابع بیشتری استفاده کنی، ارزش تحلیلت دوچندان می‌شود.»
3. یادگیری پروژه‌محور
شرح: یادگیرندگان با همکاری یا انفرادی، پروژه‌هایی واقعی و کاربردی را طراحی و اجرا می‌کنند.
هدف: افزایش مهارت‌های حل مسئله، کار تیمی و یادگیری در موقعیت‌های واقعی.
مثال: در دوره‌های مهارتی، طراحی یک محصول ساده. در دانشگاه، پژوهش مسئله‌محور درباره یک بحران اجتماعی.
کلاس معکوس
شرح: انتقال محتوای آموزشی به خارج از کلاس و تمرکز بر حل تمرین و تعامل در کلاس حضوری یا آنلاین.
ویژه: مناسب برای دانشجویان دانشگاهی که نیازمند تفکر انتقادی و مشارکت فعال هستند.
مزایا: بهبود مشارکت، یادگیری فعال، افزایش استقلال یادگیرنده.
مشارکت خانواده و جامعه در فرآیند یادگیری
شرح: به‌ویژه در مقاطع عمومی، حضور خانواده در فرآیند یادگیری نه به عنوان ناظر نمره، بلکه در نقش همراه رشد.
ابزار: جلسات تعاملی، ارائه بازخوردها به والدین، فایل صوتی یا تصویری از پیشرفت‌ها.
6. یادگیری بازی‌وار
شرح: استفاده از عناصر بازی مانند امتیاز، نشان، رقابت مثبت و چالش برای تقویت یادگیری.
مناسب برای: محیط‌های آموزش عمومی، دوره‌های فنی و حتی کلاس‌های مجازی دانشگاهی.
ارزشیابی توسط خود و همتایان
شرح: دانش‌آموز، دانشجو یا یادگیرنده مهارتی، بخشی از ارزشیابی را برعهده می‌گیرد؛ چه در قالب خودارزیابی و چه ارزیابی هم‌کلاسی‌ها.
مزایا: تقویت دقت، بازاندیشی و مسئولیت‌پذیری.
نتیجه‌گیری
امروز دیگر نمی‌توان با ابزارهای گذشته به رویارویی با چالش‌های آموزشی رفت. اکنون، جایگزینی نمره و امتحان با روش‌های خلاقانه، علمی و انسانی نه‌تنها امکان‌پذیر، بلکه ضروری است. اگر بخواهیم یادگیری ماندگار، عمیق و همراه با رضایت روانی داشته باشیم، باید از «کنترل از بیرون» به «انگیزش درونی یادگیرنده» برسیم./
چهارشنبه 28ام شهريور 1403
شنبه 04ام شهريور 1402
شنبه 04ام شهريور 1402
نصب برنامه ابن سینا